Wegens succes op herhaling. Afgelopen vrijdag 14 oktober bezocht schrijver/AD-columnist en tv-producent Özcan Akyol voor de tweede maal in successie De Ring van Putten in Spijkenisse. Op geheel eigen wijze nam ‘Eus’ de vierdeklassers aan de hand van zijn debuutroman met de gelijknamige titel -al uit 2012- mee in zijn persoonlijke leven: Van kleine crimineel tot bekende Nederlander.

Zo verhaalde Eus over de entree van de familie Akyol in Nederland. ‘Mijn vader is letterlijk als gastarbeider uit Centraal-Anatolië in Turkije naar de blikfabriek in Deventer gehaald, waar hij boven een bordeel kwam te wonen.’ Met een knipoog: ‘Om geopolitieke dilemma’s te bespreken en bier te drinken. Maar mijn vader sprak geen woord Nederlands …’

Over zijn eigen jeugd in Nederland was Eus niet heel positief, zo hield hij zijn aandachtige gehoor voor. ‘Ik hoorde nergens bij. Voor de Nederlanders was ik maar een Turk en voor de Turkse kinderen uit de wijk telde ik ook niet mee omdat ons gezin bepaald niet gelovig was.’

Van de Nederlandse cultuur begrepen Eus en zijn broers ook al niets. Het sinterklaasfeest met bijbehorende gewoontes? ‘Geen succes. Onze schoenen stonden buiten. De volgende dag waren ze natgeregend en er zat uiteraard niets in.’

Op de basisschool bleek de jonge Eus een goede leerling: ‘Ik was de enige met een vwo-advies, ik keek veel Nederlandstalige programma’s op de tv. Een schotelantenne hadden we namelijk niet. Ik sprak de taal ook. Maar uiteindelijk stuurde juf Sietsje Faber me toch naar het VBO, Voorbereidend Beroeps Onderwijs. Mijn ouders zouden me toch niet kunnen helpen omdat ze geen opleiding hadden gehad en de taal niet spraken. Het werd toch de MAVO.’ Met een vileine glimlach: ‘Ik heb haar kapot gemaakt in mijn eerste roman, heb haar met name genoemd. Ze heeft er jaren last van gehad.’

Door twee van zijn beste vrienden kwam Eus in de kleine criminaliteit terecht; de ene handelde in wietplantjes en de ander was een hosselaar. Een ritselaar zogezegd. Hij verkocht Armani-shirts die van de vrachtwagen waren gevallen…Via mijn broer leerde ik een familie kennen die haar geld verdiende met witwassen en creditcardfraude. Na een jaar werd ik opgepakt en kwam ik in de strafgevangenis in Scheveningen terecht.’

Dat bleek uiteindelijk de ommekeer in zijn leven. Een kommervolle cipier wees hem op de bajesbibliotheek. ‘Ik las de boeken van Baantjer, van Maarten ’t Hart en Jan Cremer en zette de video in mijn hoofd aan. Ik leerde beter denken, zette de emoties in woorden om en kreeg zo het idee zelf een boek te schrijven. Maar eerst heb ik de HBO-opleiding journalistiek afgemaakt en startte ik een eigen website. Uiteindelijk kreeg ik het verzoek een boek te schrijven. Dat werd ‘Eus’.

De rest is geschiedenis, zo hield hij de luisteraars voor. ‘Ik werd uitgenodigd op Lowlands, ging columns schrijven voor het Algemeen Dagblad. Schreef het boekenweek essay en ging tv-programma’s maken (De geknipte gast, De Neven van Eus, red.).

Ga alsjeblieft lezen, was zijn boodschap aan de leerlingen. ‘Lezen is als fitnessen voor de hersenen. Boeken lezen is ook gewoon leuk! Je krijgt er vertrouwen door om je eigen keuzes te maken. Ik heb er mijn leven in de grote-mensenwereld mee rechtgezet.’

Daarin kon mediathecaresse Karin Neijzen -zij nodigde Eus uit- zich uiteraard wel vinden: ‘Zijn bezoek blijft zeker voor herhaling vatbaar.’

Groot Nissewaard, 18 oktober 2022